Gluten to białko występujące w niektórych produktach spożywczych. Jest to mieszanina białek rożnych roślinnych, którą można znaleźć w ziarnach takich zbóż jak jęczmień, pszenica czy żyto. Obecność glutenu jest odpowiedzialna za właściwości klejące produktów zbożowych. W czym jest gluten? Jaki może mieć wpływ na organizm i jak sobie radzić z uczuleniem na ten składnik? Na wszystkie najważniejsze pytania dotyczące glutenu odpowiadamy poniżej.
Czym jest gluten?
Gluten jako białko
Gluten to białko, w skład którego wchodzą gliadyna i glutenina. Gliadyna jest uważana za składnik odpowiedzialny za wiele nieprzyjemnych objawów związanych z glutenem.
Zawartość glutenu w produktach spożywczych
Produkty spożywcze, które zawierają gluten, to przede wszystkim zboża: pszenica, żyto, jęczmień i owies. Gluten często występuje również w przetworzonej żywności oraz w mąkach, pieczywie, makaronach, płatkach śniadaniowych i wielu innych produktach spożywczych.
Zboża zawierające gluten
Pszenica, jęczmień, żyto i owies to zboża, które zawierają gluten. Jeśli chodzi o inne rodzaje zbóż, takie jak ryż i kukurydza, nie zawierają one w swoim składzie glutenu.
Dieta bezglutenowa – co to oznacza?
Kto powinien stosować dietę bezglutenową?
Osoby, u których zdiagnozowano celiakię, nietolerancję glutenu lub nadwrażliwość na gluten, powinny stosować dietę bezglutenową. Jednakże, wiele osób decyduje się na taką dietę z innych powodów, sugerując się niektórymi głosami na temat poprawy zdrowia, zmniejszenia bólu brzucha, spadku wagi lub poprawa jakości snu przy stosowaniu takiej diety.
Produkty bezglutenowe
W przypadku większości produktów pozbawionych zbóż nie trzeba się martwić o zawartość glutenu. Przykłady to między innymi ryby, mięso, owoce, warzywa, ryż, ziemniaki, orzechy i oleje. W ostatnich latach coraz więcej firm produkcyjnych wprowadza na rynek zamienniki bezglutenowe rożnych zbożowych produktów takie jak chleb, makaron, płatki śniadaniowe i ciasta pozbawione glutenu.
Czy dieta bezglutenowa jest zdrowa?
Podobnie jak w przypadku innych diet, dieta bezglutenowa może być zdrowa lub niezdrowa, w zależności od rodzaju produktów żywnościowych, które są spożywane. Jeśli dieta bezglutenowa składa się tylko z produktów bezglutenowych, takich jak owoce, warzywa, mięso i orzechy, może to być dieta bardzo zdrowa, bogata w składniki odżywcze. Niezdrowa dieta bezglutenowa to taka, w której zbyt dużo jest produktów przetworzonych. Należy też pamiętać, że produkty zbożowe dostarczają wiele cennych składników, dlatego całkowicie wycofując je ze swojej diety trzeba zadbać o ryzyko niedoboru tych składników.
Nietolerancja glutenu i nadwrażliwość na gluten – co to oznacza?
Celiakia – choroba trzewna
Choroba trzewna, inaczej celiakia, to genetyczna nietolerancja glutenu, która prowadzi do uszkodzenia jelita cienkiego. U osób z celiakią, spożywanie glutenu wywołuje reakcję układu odpornościowego, która atakuje kosmki jelitowe, powodując ból brzucha, wzdęcia, biegunki i problemy z trawieniem.
Nietolerancja glutenu bez celiakii
Nietolerancja glutenu bez celiakii jest zjawiskiem, które dotyczy osób, u których nie stwierdzono celiakii, ale które odczuwają różne objawy po spożyciu glutenu. Objawy te mogą obejmować bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, niechęć do jedzenia i problemy z trawieniem.
Nadwrażliwość na gluten – co to jest?
Nadwrażliwość na gluten to zjawisko, którego objawy przypominają nietolerancję glutenu bez celiakii. Jednakże, nadwrażliwość na gluten jest związana ze spożywaniem produktów zawierających gluten, a objawy znikają po wyeliminowaniu glutenu z diety.
Alergia na gluten – objawy i przyczyny
Czym się objawia alergia na gluten?
Objawy alergii na gluten są podobne do objawów innych alergii pokarmowych, takich jak pokrzywka, obrzęk naczyniowo-ruchowy i problemy z oddychaniem. Objawy te zazwyczaj pojawiają się w ciągu kilku minut lub godzin po spożyciu produktu zawierającego gluten.
Czy można alergię na gluten leczyć?
Niestety, alergii na gluten nie da się wyleczyć, a jedynym sposobem na pozbycie się objawów jest eliminacja produktów zawierających gluten z diety.
Czy alergia na gluten jest groźna dla zdrowia?
Alergia na gluten, podobnie jak każda inna alergia pokarmowa, może być groźna dla zdrowia, zwłaszcza jeśli wystąpi w ciężkiej formie. W takim przypadku należy natychmiast zasięgnąć pomocy medycznej.
Produkty zawierające gluten – co warto wiedzieć?
Jakie produkty spożywcze zawierają gluten?
Liczne produkty przetworzone mogą zawierać w swoim składzie gluten. Najważniejsze przykłady to pieczywo, makarony, płatki śniadaniowe, ciasta, ciastka, wafle, hamburgery, hot dogi, sosy, zupy i inne produkty gotowe.
Czy mąki bezglutenowe są zdrowsze?
Mąki bezglutenowe nie są ani zdrowsze, ani mniej zdrowe niż mąki zawierające gluten. Nie zostało stwierdzone, jakoby gluten miał szkodzić zdrowiu osób nieuczulonych na niego, dlatego zdrowie zależy od ilości spożywanych produktów i rodzaju, a nie tego, czy zawierają one gluten czy nie.
Co zamiast pieczywa i makaronu?
Alternatywą dla tradycyjnego pieczywa i makaronu są liczne zbożowe produkty bezglutenowe, takie jak chleb i makaron z mąki ryżowej, ziemniaczanej lub kukurydzianej. Inne alternatywy to kasza gryczana, quinoa i ryż.
W czym jest gluten – podsumowanie
Gluten to rodzaj białka, który można znaleźć w wielu produktach zbożowych. Osoby z celiakią bądź nadwrażliwością na gluten powinny unikać tych produktów. Choć gluten nie jest niezdrowy dla osób nieborykających się z nadwrazlwiościa na ten składnik, w ostatnich latahc wiele mówi się o diecie bezglutenowej. Wciąż jednak warto jest wiedzieć, w czym jest gluten, i jakie alternatywne opcje dla typowych produktów zbożowych istnieją dla osób, które glutenu nie mogą spożywać.
